CÁ MUỐI SƯƠNG

        ( Kính dâng lên mẹ tôi...Nhân ngày giỗ mẹ)




    Năm nay ngày giỗ mẹ tôi nhằm vào ngày Chủ Nhật, thật là vui mừng vì đã từ rất lâu...năm nào ngày giỗ cũng rơi vào ngày đi làm và quanh quẩn cũng chỉ mình tôi bên mâm cơm và nỗi buồn chất ngất.

    Vậy là còn ba ngày nữa là các con cháu tôi sẽ về nhà để dự đám giỗ mẹ tôi, tôi đã thông báo cho chúng và tất cả đều nhận lời, nhưng các con tôi bảo rằng mỗi đứa sẽ mang về một món ăn đã làm sẵn...Riêng tôi chỉ làm món nào mà tôi thích mà thôi vì chúng không muốn tôi vất vả cặm cụi từ mấy ngày trước...

    Chiều nay tôi đã dạo vào các chợ để thăm dò và tìm xem những món nào mà ngày xưa mẹ tôi vẫn thường hay nấu cho chúng tôi ăn trong sự thích thú, Mẹ tôi thì chỉ thích nấu cho mọi người ăn mà thôi, khi nấu xong món ăn nào mà còn nóng hổi trên bếp, mẹ tôi thường múc một ít cho vào miếng bánh tráng nướng hay gắp một miếng nhỏ đưa cho từng đứa ăn thử trước khi dọn lên cho cả nhà cùng thường thức...

    Những miếng ăn "thử " này nó mới ngon làm sao, thường khi xào bún , hay bánh tráng xào lòng gà, những miếng bánh tráng giòn tan trên chảo nóng, cháy vàng dưới đít chảo, sau khi múc ra đĩa, phần mấy miếng cháy vàng ruộm dưới đít chảo thường là phần của tôi.vì tôi hay giúp mẹ rửa soong nồi sau mỗi lần nấu nướng.

   Ôi, những miếng bánh tráng vàng ruộm còn giòn tan dính chùm với chút lòng gà cháy sém, sao ngon quá là ngon...thế nào tôi cũng sẽ làm món này trong ngày chủ nhật này và tôi cũng sẽ cho các cháu của tôi thử món này...chắc là chúng thích phải biết...và tôi cũng sẽ chọn mua thêm vài thứ nữa, tôi sẽ ôn lại những chuyện xưa với những kỷ niệm có mẹ bên đời.

    Ngày giỗ thường không có "Mâm cao cỗ đầy "nhưng cũng phải tinh tươm để nhắc cho con cháu tôi còn biết một chút truyền thống dân tộc và là dịp cho tôi được gặp chúng thêm một lần phụ trội trong năm , ngoài mấy ngày lễ lớn mà chúng đã ưu ái tặng "Grand Mom" mỗi năm đó là ngày lễ Giáng sinh và những ngày đầu năm mới.

    Những ngày giáp Tết, mẹ hay xào món mứt dừa, hay mứt gừng, sau khi làm xong, mẹ tôi luôn chừa lại trong chảo một ít cho chị em tôi  nhâm nhi., những mẫu mứt còn sót lại trong đáy chảo sao mà ngon quá đỗi, suốt một đời vẫn không quên cái hương vị cháy sém của chảo dừa ngào đường và còn nhiều món mứt khác nữa cho ngày Tết...

     Tôi dạo qua hàng thịt gà với những đùi gà, cánh gà, ức gà, chân gà...và kia là những hộp gan gà, những mề gà được bao bọc kỹ càng trong những giấy bóng tinh khôi.
    
      Chỉ mỗi con gà mà họ phân ra nhiều thứ quá và bộ phận nào của con gà cũng được xếp gọn gàng sạch sẽ bao bọc đẹp đẽ quá chừng ...nhưng khi chế biến thành những món ăn Việt Nam y những công thức mà mẹ tôi đã truyền đạt lại , tôi cố công làm không khác chút nào...nhưng khi ăn không thấy ngon miệng như những món ấy do bàn tay chế biến của mẹ tôi. , đôi khi các con lớn tôi hay nói rằng:

       _Cũng món này mà sao ngày xưa bà ngoại nấu sao ăn ngon quá...

       _ Chắc tại gà bên này không ngon, mẹ cũng làm y như vậy.

       _ Ừ mẹ cũng cảm thấy như các con, món nào Ngoại làm cũng ngon hết .

     Mấy lần về thăm quê nhà, tôi cũng cố tìm  mua những chiếc bánh tráng Bình Định để cố công  làm món "Lòng gà xào bánh tráng" giới thiệu với các con món ăn mà mấy chị em tôi rất thích khi xưa... Nhưng khi xào xong và cùng nhau nếm thử vẫn thấy không ngon như ngày xưa mẹ tôi vẫn làm ???

       Với thịt gà Mẹ tôi còn hay làm món "Cơm Giỡ ăn với thịt gà rô ti". Tôi đang nhẩm tính cách làm cũng rất đơn giản, chỉ cần cơm nấu nhão và vắt lại thành cục bằng miếng vải mỏng , để nguội. Thịt gà rô ti theo kiểu Việt Nam, tức có gia vị đậm một chút và chiên vàng ruộm...khi ăn cơm sẽ được cắt từng khoanh, cầm ăn như mẫu bánh mì ăn kẹp với thịt gà rô ti.và chấm muối tiêu.
   
      Những lần đi xa hay những lần đưa các con về thăm nhà, khi trở về trên chuyến tàu xuôi Nam, chỉ cần mở giỏ đồ ăn ra là thế nào cũng có món này, những vắt cơm trắng ngần ăn với những miếng thịt gà vàng ươm vừa miệng, chỉ cần chút muối tiêu đi cùng...ôi sao mà ngon quá cỡ...và còn nhiều trái cây và bánh kẹo mà mẹ đã chuẩn bị trước từ bao giờ...hầu như thứ gì tôi và đám nhỏ cần khi đi xa, là mẹ tôi biết trước và tất cả đã sẵn sàng, bao giờ mẹ tôi cũng biết trước những cần thiết của mẹ con tôi.

     Miên man trong dòng tư tưởng thương cảm và tiếc nhớ ...chân lạc bước vào gian hàng tôm cá... kìa là những thứ cá đã được cắt tỉa gọn gàng, những cá salmon đỏ au, cá Thu, cá Bông lau, cá rô phi, cá Hồng, cá Bass, cá chim trắng  ...Tất cả đều gọn gàng sạch sẽ trong những đĩa Nylon bọc giấy kiếng  thật đẹp mắt..

   .Chả bù với gian hàng cá ở quê tôi ngày xưa chỉ là một khoảng đất trống rồi các bạn hàng tự do bày biện tôm cá xung quanh, tự đặt ra giá cả và tự bán buôn la rầy khách hàng rất là vui tai, một cảnh tượng hoạt náo thường có ở các chợ cá quê tôi ngày ấy.

    Bỗng tôi chợt nhận ra trong đám cá đủ màu ấy có một hộp cá cỡ chín mười con, mỗi con cỡ bằng bốn ngón tay chụm lại, mình màu xám đậm, hình thức giống như con cá chim nhưng nhỏ con hơn và màu sẫm hơn, mình hơi dài hơn con cá chim trắng...giống cá này làm chân tôi khựng lại...một hồi ức của những ngày thật xa...với con cá quen thuộc này , mãi hôm nay tôi mới chợt nhận ra chúng cũng có trên xứ sở này sao ta ???

      Tôi còn nhớ như in món ăn mà ngày xưa mẹ tôi hay mua  vào những chiều tan chợ mà ngày đó không được đắt hàng... thỉnh thoảng tôi cũng hay đi chợ thay mẹ những khi mẹ bận và đôi lúc mẹ tôi hay tập cho tôi quen việc chợ búa để mai sau cáng đáng một gia đình riêng của tôi giống hệt như mẹ.

     Những lần đi chợ đối với tôi là cả một âu lo vì các bạn hàng ở quê tôi hay nói thách và khi cần mua phải trả giá, thường là trả một nửa giá, rồi từ từ nhích lên, nhưng cũng có lúc vẫn bị những bà bán cá la rầy, chì chiết...vì thế tôi hay mua những con cá mà tôi vừa nhìn thấy trước mặt:

      Đó là con cá "Liệt lợ", hẳn là các chị em bạn gái nào đã từng ở Qui nhơn cũng biết giống cá này, thân nó mềm và hình như giá cả rẻ hơn  những loại khác và có rất nhiều ở vùng biển quê tôi, nó không sang trọng như cá thu, cá chim lớn, nhưng cũng ngang ngửa với chị cá Bánh đường và anh cá Hố dài ngoằng với lớp phấn trắng che mình...

      Lần nào "bị đi chợ" là tôi mua những con cá này, cho dễ mua, vì thế hôm nay gặp lại nó tôi bỗng nhớ về những lần tập đi chợ để chuẩn bị bước vào đời sống gia đình của tôi...thời gian sau khi có gia đình riêng, thỉnh thoảng tôi cũng hay mua về chiên cho các con, nhưng chúng không thích lắm vì cứ ăn hoài cũng chán, những đứa bé thì không thích ăn cá vả lại còn sợ bị hóc xương.

      Một kỷ niệm khó quên mà bây giờ gặp lại nó trong một chợ Mỹ với đầy ắp những thức ăn cho tất cả mọi người bình đẳng như nhau...lại có giống cá bình dân này, ở xứ sở tôi hình như chúng chỉ dành cho người bình dân với số tiền khiêm tốn...còn xứ sở này tôi không phân biệt được món ăn nào của người giàu có và món nào dành cho kẻ cùng đinh...những con cá rẻ tiền của quê hương tôi bây giờ cũng chễm chệ ngang hàng với những loại cá đắt tiền được fillet bắt mắt đủ kích cỡ trong các tủ kiếng sạch sẽ.

      Khi nhìn thấy những con cá liệt lợ ở đấy tự nhiên lòng tôi vui vui như vừa gặp lại một người thân quen cũ...những kỷ niệm xa lắc lại tìm về giữa buổi chợ chiều Thu, cái cảm giác sướng vui như gặp lại một người thân quen xưa cũ.

    .Với những con cá này , ngày xưa mẹ tôi hay "muối sương" và chiên giòn, muối sương có nghĩa là muối ít muối và sau vài tiếng đồng hồ cho ngấm muối và con cá sẽ cứng và rửa sạch chiên giòn sẽ rất ngon, chỉ cần giã ớt tỏi pha nước mắm ngon và bằm vào một trái xoài xanh...ôi bao nhiêu cơm cũng hết cho mấy mẹ con.

     Thỉnh thoảng những ngày cá rẻ, mẹ tôi cũng thường mua cá liệt lợ, cá bánh đường , cá hố...muối qua đêm rồi đem phơi khô một vài nắng...để dành chiên giòn vào những ngày biển động .

      Bây giờ gặp lại con cá này tôi bỗng chợt nhớ lại rằng ngày xưa mẹ tôi còn thích ăn món cá "muối sương" với cơm nguội vào những buổi sáng...Bao nhiêu hàng quán khắp chợ nhưng sao mẹ vẫn trường kỳ với món ăn này???

     Tôi đã làm y như khi xưa, những con cá liệt lợ muối sương chiên giòn,cũng những vắt cơm nhỏ để nguội...
sau khi làm xong mọi thủ tục cho bữa ăn với cảm giác vui sao.

     Những món mà ngày xưa mẹ tôi vẫn ăn thường ngày một cách ngon lành với rau lang hoặc rau muống luộc. bây giờ tôi cũng làm như vậy...và tôi cũng ăn ngon lành với một vắt cơm nhỏ...rồi không dám ăn thêm vì nhớ lời dặn dò của ông Bác sĩ...ôi có sung sướng chi đâu.
     Tôi còn muốn ăn thêm nữa, một chén cơm, hai, ba chén như ngày xưa...mỗi ngày với nồi cơm to đùng, cả nhà quây quần bên chiếc chiếu lớn, mâm cơm để chính giữa, tô canh lá giang để giữa mâm bốc khói nghi ngút, đĩa cá chiên dằm mắm ớt tỏi cay nồng, rổ rau luộc xanh mướt bốc khói...những bàn tay đưa chén bới cơm liên hồi...ăn đến khi nào bụng căng tròn mới thôi.

     .Ôi những bữa cơm sao mà ngon quá đỗi...xong bữa cơm chiều,  bụng đứa nào cũng căng cứng no tròn, sau bữa cơm chiều chúng tôi hay đi dọc theo lề đường "Cho tiêu cơm", những bước chân của chị em tôi gõ đều trên bờ xi măng như có thêm tiếng óc ách của mấy chén cơm chưa tiêu hóa kịp...

      Mẹ ơi, sao ngày ấy món ăn nào của mẹ chế biến cho chúng con   cũng ngon quá là ngon, chỉ cần món cá "muối sương" mà con ăn hết biết bao cơm gạo cũng chưa thấy chán...

      Bây giờ một mình con bên bàn thờ mẹ nơi chốn xa xôi này,  ngọn gió thu không đủ làm khô đi vắt cơm đang lặng thầm trước mặt, miếng cá muối sương chiên giòn không đủ mặn ...nên phải pha thêm giọt nước mắt con ...con thèm những chén cơm nóng hổi ngày nào, những món ăn nào của mẹ làm cũng là ngon nhất...

     Con nhớ vô cùng tiếng chó sủa râm ran  theo bước chân mẹ con mình trong những buổi sáng trời còn ngậm hơi sương , những con chó bên này đôi khi con nhìn thấy nhưng sao không nghe chúng sủa, con nhớ lắm tiếng chó sủa ậm ực vẳng xa xa...như tiếng vọng nhớ quê hương của nhũng người con xa xứ.

     Con muốn nghe lại những mẫu chuyện đời thường lập đi lập lại.qua lời mẹ kể...nghe hoài mà không bao giờ chán...con thèm nghe những tiếng nói rặc ròi dân "xứ nẫu " ấy biết bao...

     Mẹ ơi, bây giờ mỗi lần trở về thăm nhà nơi quê cũ, ngồi mấy chục giờ bay, ăn những món ăn nhạt nhẽo lạ lẫm.... không còn ai bới sẵn cho con những nắm cơm vắt với những món mặn để ăn đường...Con đói khát vì thiếu bàn tay mẹ lo toan, con thèm lắm bàn tay ấm áp của mẹ.

     Mẹ ơi,  Hôm nay ngày giỗ mẹ con biết dâng lên mẹ món ăn nào là của mẹ???Bỡi món ăn mẹ thích cũng chỉ là sự hy sinh...những bát mì không thịt, những chén cơm nguội , những món cá muối rẻ tiền, tất cả thấm đậm tình yêu thương và chan hòa sự hy sinh của mẹ.

    Bây giờ con mới hiểu vì sao và vì sao mẹ thích  những món ăn mộc mạc rẻ tiền...

    Mẹ ơi con yêu mẹ  ...yêu biết mấy tấm lòng của mẹ.

    Suốt một đời mẹ đã hy sinh cho con trẻ từ cách sống và nhường cả từng món ăn ngon.

    Lời gởi gắm bây giờ dẫu đã muộn màng...  Mẹ ơi con thương mẹ vô biên.

    Con xin dâng lên mẹ những bông hoa sen tinh khiết thấm đẫm những giọt sương mai.. .
  
     Nơi chốn bình yên ...Xin mẹ hãy yên bình đừng bận lòng vì con nha mẹ.

    Bút mực nào, ngôn ngữ nào con tả hết những nhớ thương mà con muốn nói cùng mẹ bây giờ... và cũng 
    ích chi ...Khi mẹ đã không còn.

    Mẹ ơi, mỗi năm đến ngày giỗ mẹ con lại thê thiết kêu cầu với những thì thầm vô nghĩa...biết gởi về      đâu?

    Xứ sở  nào...    cho con tìm ra mẹ...Mẹ ơi.

    Cầu xin cho mẹ được an nhàn nơi chốn bình yên của mẹ.

     Atlanta    Oct.  23rd. 11

        Nguyên Hạ_Lê Nguyễn