MẮM CUA MÙA LỤT

Hàng năm cứ vào tháng chín tháng Mười, cái mốc từ ngày hăm ba tháng mười là quê tôi lại ngập tràn trong những con nước lớn., nước ngập tràn đồng chảy xuống tận Qui nhơn.
     Tôi còn nhớ mãi những lời kể của Mẹ tôi, một người đàn bà nhà quê chơn chất, kể cho con nghe khi trời tối đêm về...

     Những đêm nằm với các con , ba đứa con gái chập choạng cách nhau ba tuổi, sẽ bu quanh Mẹ những đêm trường gió chướng hay những đêm Đông giá lạnh , vẫn chung nhau một tấm chăn ghép nối tứ tung để tất cả sẻ chia nhau cái giá rét của đêm Đông hoặc chia ngọn gió mát đêm Thu nơi quê cũ hay chia phần chiếc quạt máy nhỏ cũ mèm trong những đêm Hè của những ngày còn bên nhau.trong những tháng ngày xưa cũ.
    Vào những đêm Đông bốn mẹ con chia nhau hơi ấm của thịt da, cuộn trong chăn. lần tay bắt cho con những cái trứng chí thật nhỏ thật tròn, trên tay mẹ chuyền dần vào kẽ răng của người thiếu phụ ba mươi, Mẹ tôi đó, người thiếu nữ nhà quê cũng một thời xuân sắc, đã qua rồi với tay bế tay bồng...trong chuyện kể chuyền nhau qua ca dao hay chuyền miệng, có có, không không ...chỉ đủ để ru chúng tôi vào giấc ngủ mỗi đêm
    Mẹ tôi thường kể... tôi chợt nhớ chợt quên vì thời gian nào xa lắm : Chuyện kể rằng trong một bối cảnh của làng quê...hai vợ chồng kia bỗng một đêm Trăng, đang chăn gối mặn nồng , bỗng dưng nàng đòi đi ra sân vì ...mắc tiểu, ngày đó quê tôi chưa bao giờ biết làm nhà tiêu, nhà xí, những góc vườn, sân trước sân sau, từng đêm rồi lại từng ngày, cuộc sống con người thản nhiên bên lũy tre bờ rạ...
    Khi người chồng ra ngoài thì đứng xa tuông xả, còn người vợ thì cho vào hang kiến lửa giữa sân nhà , nước tràn vào hang kiến, kiến  bỗng chui ra , từng đàn, từng lũ lại từng con...lời than oán của đàn kiến vừa lâm nạn, thở than bay bổng thấu tai ông Trời
   chuyện kể rằng ngày đó con vật cũng biết thở than , buông thảng thốt mấy câu  ngày nay còn ghi trên ca dao chuyền miệng:
       Ông tha bà hổng tha
       Dến cây lụt hăm ba tháng mười
Qua bao năm tháng nơi quê tôi vào ngày này bây giờ hay năm cũ...con chữ in sâu vào xoay chuyển của đất trời, chữ "dến" vận vào cuộc sống lao đao, những người dân quê tôi đồng gánh chịu, chuyện kể của Mẹ tôi chỉ là chuyện của những người bình dân chuyền miệng, nhưng cũng đã vận vào những cuộc sống đến tận ngàn sau, đôi khi tôi gẫm lại chữ "dến" và tìm trong kí ức lao xao, trong tự điển cũng không sao tìm thấy, nhưng chính nó đã đi sâu vào bờ tre gốc rạ , chuyện ngày xưa hòa lẫn chuyện hôm nay.
      Những báo, đài, trên mạng, ngoài đời, tôi nhận hết và buồn lo biết mấy, hôm qua gọi về nhà thăm hỏi, nước ngập vào nhà lên cả gang tay, bì bỏm, dời đồ, chèo chống gió lay...tôi nhớ mãi những ngày xưa còn ở lại, cũng những ngày này của bao năm trước.
      Khi nước ngập tràn đồng thì mọi người cùng nhau hết việc, mỗi nhà vét mấy lon gạo trong lu, ngâm xay bột , đổ bánh xèo , chấm với mắm cua , những lít mắm cua đồng san sẻ nhau qua nhiều công đoạn.cũng gian lao và cũng thật ấm nồng.
     Khi nước ùa vào từng hang cua sâu thẳm, những con cua mình đen mẻm, đen thui, trôi lềnh bềnh trên con nước chảy xuôi, những cánh tay cua níu nhau trên ruộng đồng ngập nước, những chiếc sõng trôi lềnh bềnh hay những thân chuối vừa chắp vá, kết thành bè , đi vớt cua , bắt cá...cua mang về nhảy múa lao xao.
     Những con cua đen, nâu, hay cua mén, là những con cua già hay cỡ tuổi Teen, cũng dùa hết bỏ mai rồi đem giã , lọc lấy nước cùng với những gạch cua vàng, đem bỏ thêm chút muối...đóng kín nút chai
     Hai ngày sau biến thành cao lương mĩ vị,ăn thật ngon vào từng kẽ chân răng, vị mặn của muối hòa vào chút hơi cua, vị cay của ớt dính vào lớp gạch cua vàng chín đủ, nếu ai đã từng ăn mắm cua đồng thì mới nhận ra hương vị của chút mắm cua trong mùa nước lụt...thực phẩm, thiếu dần, bữa có, bữa không,

       Nồi cơm nóng bên cạnh trã mắm cua kho củ sắn , .thời điểm đó mắm cua biến thành cao lương mỹ vị, còn tiếc chi nồi cơm trắng bỗng hóa không.
      Những ngày nước ngập làng trên xóm dưới, lũ trẻ ngồi co ro trên giường trên phản, mắt hau háu nhìn từng con cua bò bò, cho đến lúc bỏ vào cối giã, loc lấy chút thịt thà lõng bõng nấu một nồi canh ngót hái sau vườn ...còn  lọc lại phần ngon cho món mắm cua giữ lại những ngày sau, nước chưa rút kiếm đâu ra thực phẩm.Cứ mỗi ngày đàn trẻ mong cho đến giờ cơm dọn, lội nước suốt ngày thân đứa nào cũng xanh lè, ướt nhẹp, mỏi mắt chờ từng bữa cơm chia , kìa ...Điểm mong chờ đã đến rồi kia...


.
      Mẹ tôi bắt lên kho , trên cái trã đất láng màu đen bóng mượt, sắc vàng tươi của chút gạch cua, ngát hương thơm của âm hưởng chút dư hương còn sót lại của hương đồng cỏ nội.và sau bao ngày .. nước rút.
     Ôi những tô bún chan với mắm cua sao tôi ăn rất vội, ngó trước nhìn sau rổ bún hết sạch rồi, bụng đã no ,nhưng vẫn muốn xin thêm, một tô nữa là bốn tô vẫn còn chưa thấy đủ... Rồi bao tháng năm qua cứ mỗi mùa nước lũ, nước tràn đồng vẫn trên mãi quê tôi, tin nhắn về tôi vẫn hỏi chị tôi:
    _ Mùa nước lụt có còn mắm cua không hở chị ???
    _Mùa nước lớn năm nay nhà mình sao hở chị? nước vào nhà nhưng còn dột nữa không???
    _ Chị coi chừng xung quanh mấy chỗ nằm, coi chừng dột, mai đi học mà không còn áo mặc...
    _Đúc bánh xèo chị tìm con tôm nhảy, có hay không ???
     _ Em thích cái bánh xèo giỏ vừa trắng lại vừa mềm, ăn mấy cái cũng không cần đếm ,

      _ nhớ gởi cho em vài ba chiếc ăn chơi, ôi ngon quá , em nhai hoài sao như mắc nghẹn.
    _Nhớ gởi em thêm một" góc"  mắm cua vàng, đã nấu chín bên lửa năm nào nha chị ...

Tất cả chuyện xưa chỉ còn là mộng mị nhắc bây giờ trong nỗi nhớ mênh mông...

Reng ....reng ...reng.
 _có phải em đó không ???trời mưa lũ nhà em sao rồi dzậy???
_  Em Hoàng đây, nhà em trong ngõ hẹp, nước tràn vào chỉ mới ngập bàn chân.
 hỏi thăm em về mấy bạn xa gần, những Hiền , Hùng , yên, Kim yến, Bích Tiên, Hiếu Hòa, khánh Toàn, Việt , Đỗ thanh rồi lại Tuyết Nga...Hoàng nhớ nhắn dùm cô lời thăm hỏi, đó là tên những em cô còn nhớ được, chuyện bây giờ đâu còn như của ngày xưa.cho cô nhắn lời muộn màng thăm hỏi.
    Nhớ khi xưa cũng trong lúc mùa mưa. khi nước lớn ,cô trò mình hay đi coi nước lụt, sao lúc đó cô vẫn thường theo các em trên yên sau xe đạp, cô vẫn thường để các em chở cho vui, đứa đạp xe , đứa phải kéo ghì , qua chỗ dốc sợ xe cô chỏng gọng...
    Thương nhớ lắm những mùa mưa bên vườn sắn, guốc đứt, áo mưa tung vì gió lạnh lúc mưa tuông, những xâu củ sắn giòn, ngọt, trắng phau phau , bên bờ đất cùng chia nhau không ngại ngùng giành nhau chia mấy củ.
     _.các em ơi sao quên đem muối ớt rầu. đứa này nhìn chỉ tại đứa kia
     _Không cần muối cũng ngọt ngon chi lạ
   Những học trò tôi, bây giờ đang thức ngủ???có hay chăng giọt nước mắt ngắn dài, gởi về các em...những năm tháng đã nhạt phai, nhung nhớ lắm...nhũng ngày xưa mùa lũ
    Nhớ đến cô, thì xin các em trở về bờ nương cũ, tìm cho cô chút gió thoảng chiều mưa , hong khô lại tấm chân tình nhắn gởi...Tuy xa quê biết bao là hải lý , bao tháng ngày nung nấu chỉ Quê hương.

     Ai từng bảo : Quê hương là chùm khế ngọt....
      Tôi bảo rằng : Quê    hương    tôi     là     hạt    cát      vàng

                             Rơi     vào      mắt      mà        lau     hoài      chưa    cạn


           Atlanta Nov.10th 10
          ( Tặng các học trò cũ thân yêu của tôi)
                                         Nguyên Hạ-Lê nguyễn