CON HEO ĐẤT

      Hai mẹ con Nhi lầm lũi co ro trong cái lạnh se da của gió đông vào mỗi sáng tinh mơ, khi mọi người còn yên giấc, sáng nào cũng vậy cứ đúng bốn giờ sáng là hai mẹ con rời  nhà đi về hướng chợ lớn, ở đó có sạp hàng của mẹ, nguồn sống hàng ngày của mấy mẹ con, cho dù mưa bão giá rét tới cỡ nào bà Năm cũng không hề bỏ bữa chợ

     Thỉnh thoảng vài con chó ngái ngủ trong các nhà dọc theo con đường hai mẹ con đi qua chạy ra sủa vang, hậm hực ...rồi khi bước chân hai mẹ con đi xa ...chúng lại chui vào nhà trốn mất.

     Con đường đến chợ khoảng hai cây số nhưng để cho quãng đường ngắn lại, theo thói quen mỗi ngày ...bà Năm luôn kể cho con gái nghe bao mẫu chuyện về cuộc đời bà, những chuyện xa lơ xa lắc đã xảy ra trong cuộc đời gian khổ đã qua,  những người thân quen hay cả chuyện hàng xóm...có những câu chuyện mà bà Năm kể đi kể lại nhiều lần mà Nhi vẫn thích nghe, và những bước chân như không còn tê cóng vì gió lạnh , con đường trước mặt không còn dài ra dưới chân.

    Đến chợ, hai mẹ con khiêng những thùng hàng gởi trong những lô hàng trong khuôn viên chợ, những lô hàng có cửa sắt kéo, mỗi  chiểu khi tan buổi chợ hai mẹ con lại thu vén hàng hóa vào trong những chiếc thùng tôn và đem gởi lại, tiếp nối ngày qua ngày.

    Sau khi bày biện đâu đó giúp mẹ và chuẩn bị rời chợ để đến lớp, bà Năm đã chuẩn bị cho con gái bữa ăn sáng mỗi ngày, có khi là tô bún cá nóng hổi, có khi là tô cháo lòng hay đĩa bánh ướt còn bốc khói.

     Hôm nay trước mặt hàng của mẹ có người chạy chợ dọn một gian hàng bán những con heo  đất và những tượng thờ cúng đúc bằng đất nung sơn đủ màu chói lọi.

    Nhi mãi đứng nhìn một gian hàng bán những con heo đất sơn xanh đỏ rất ư là đẹp mắt, những ông thần tài bé xinh , những ông địa bụng bự được sơn vàng sơn đỏ, những bạn hàng chen vào lựa chọn vì thỉnh thoảng gia đình này tận miền Nam đem hàng hóa ra bán vài ngày ở đây rồi lại chạy chợ khác, có khi hàng năm họ chỉ đến đây một vài lần.

    Mãi mê nhìn ngắm mấy con heo đất sơn đủ màu xanh đỏ, hai cái má núng nính, hai con mắt được vẽ những sợi mi dài và cái nơ trên cổ trông điệu đàng làm sao.

    _Gần tới giờ vào học, con ăn mau lên kẻo trễ

    _Mấy con heo đất đẹp quá, sao họ có thể làm đẹp như vậy?

    _Con thích lắm sao? nhưng con heo đất là để dành tiền, con có muốn để dành tiền để sau mùa thi đi Huế hay SaiGon thi đại học không ?

    _ Mẹ cũng nghĩ như con sao?

    _Mẹ cũng đang lo không biết đào đâu ra tiền cho con đi thi các nơi khác khi con thi đậu.

    _Thôi cứ tới đâu hay tới đó mẹ ạ, lo xa quá mệt lắm.

Trện đường đến lớp Nhi vẫn nghĩ mãi về con heo đất mũm mĩm với chiếc nơ bé xinh trên cổ...ôi sao mà nó xinh thế.

***

     Ngồi trong lớp mà tâm trí Nhi cứ nghĩ mãi về con heo đất và những đồng tiền bé mọn mỗi ngày Nhi sẽ xin mẹ cho vô bụng nó mỗi ngày...Rồi sau mùa thi năm tới Nhi sẽ đập ra ...Một món tiền lộ phí cho Nhi lên đường ứng thi vào trường đại học...

    Trên đường từ trường đến chỗ mẹ, mấy lần suýt đâm vào những người xung quanh vì Nhi đi quá vội.
vừa đến trước gian hàng mẹ mà không còn nhìn thấy những món đồ xanh đỏ của người bán heo đất...
   Lòng Nhi  như chùng xuống...bà Năm nhìn con thương cảm .

    _Mẹ đã mua cho con một con heo đất đẹp nhất kia rồi, màu đỏ con có thích không?

    _ Cám ơn mẹ, màu nào con cũng thích.

   _Từ nay mỗi buổi chiều khi ra dọn hàng con lấy chút tiền bỏ vào đó, để dành làm lộ phí cho con đi thi.
một lần bỏ ra một số tiền lớn mẹ chạy không ra.

   _ Dạ, con biết rồi.

  Tay mân mê hai chiếc má phinh phính của chú heo đỏ với chiếc nơ trắng xinh vẽ đơn sơ ở cồ và chiếc lỗ hình chữ nhật trên lưng mới xinh xắn làm sao...để mở hàng Nhi lựa một đồng bạc giấy còn mới , xếp vuông vức cho vào cái rãnh chữ nhật trên lưng của nàng heo con, Nhi thấy sung sướng lạ kỳ với bao niềm vui nhân rộng.

   Rồi từng ngày ...trước khi thu dọn hàng giúp mẹ  Nhi lại cẩn thận xếp một đồng bạc thật khéo léo bỏ vào, nuôi cho heo chóng lớn nhưng cũng tùy buổi chợ, hôm nào nghe mẹ than là buổi chợ ế hay một ngày mưa dầm...ngày ấy coi như con heo nhịn đói chờ đến hôm sau.

    Thường mỗi buổi sáng trước khi bước chân ra khỏi nhà ,  bà Năm dặn con phải đi sau, bà đi trước một quãng...
     Hễ hôm nào gặp người đàn ông quét đường đi ngược chiều với bà là coi như một ngày tốt đẹp, mua may bán đắt.
      Nhưng cũng có bữa gặp người đàn bà đi ngược lại với hai mẹ con ...lòng bà Năm buồn lắm vì cho rằng hôm ấy sẽ không đắt hàng...

      Ngày ấy Nhi cũng không tin về những điều này nhưng thấy mẹ tin tưởng như vậy nên cũng tin theo cho mẹ vui, nhưng vẫn không tin là gặp đàn bà, con gái là "Xui xẻo".

    Trong lúc đang chưng dọn hàng hóa mà có người trả mua thì giá nào cũng bán, nhiều khi chỉ huề vốn hay lời chút xíu cũng bán luôn....cốt là mở hàng cho mau mắn là cả ngày ấy sẽ đắt hàng và ngược lại.

    Trong suốt những tháng năm đi bên mẹ Nhi đã được mẹ kể cho bao nhiêu câu chuyện, những thế thái nhân tình cũng có, những buồn vui trong cuộc đời mẹ đã đi qua, nhưng không mấy khi có chuyện gì vui, mà sao chỉ là những tai ương, đói nghèo cơ cực...Thỉnh thoảng Nhi phải nhắc mẹ.

    _Mẹ ơi chuyện ấy buồn lắm và con đã nghe rồi.

    _ Mẹ ơi, sao số mẹ cực khổ quá, không biết sau này đời con có cực như mẹ không ?

    _Mẹ mà cực gì đâu con, có nhiều người còn khổ hơn mình nữa đó con, họ còn không có nhà ở, không con cái, không nơi nương tựa, không được học hành, mẹ con mình là được rồi đó con.các con là một gia tài lớn của mẹ.

    _Dạ, con biết rồi, mai mốt con thi đậu...làm có nhiều tiền không cho mẹ đi buôn bán khổ cực nữa.

    _Ừ , ráng học giỏi , sau này làm bàn giấy như người ta cho sung sướng tấm thân.

   Trong tâm tư mộc mạc của mẹ Nhi ngày ấy là chỉ đi làm bàn giấy, tức là làm văn phòng là sung sướng no đủ, không chạy chợ , buôn bán ế ẩm là sung sướng hơn người và hy vọng sau này con của bà cũng được như vậy.

    Nhưng thực tế chỉ vì vốn liếng ít ỏi nên bà Năm chỉ bán những món rẻ tiền,  phục vụ cho những người nghèo nên không kiếm được những món tiền hời, nhưng nếu có nhiều vốn và buôn bán những thứ có giá trị hơn thì sẽ thu hoạch khá hơn...gánh hàng hóa thì bé xíu lại phải lo cơm gạo cho mấy đứa con ăn học, làm sao mà khá nổi với thời buổi khó khăn bấy giờ.

    Nhiều lần kiểm lại số hàng hóa ít ỏi của mẹ mà sổ nợ của bạn hàng gần hết Nhi cứ thót ruột buồn lo nhưng không làm sao giúp mẹ chỉ biết ráng học và giúp mẹ trong mọi công việc.


***


    Những ngày gần giáp Tết...Hai mẹ con lại ráng dậy sớm hơn để chuẩn bị bán Tết và kiếm thêm thu nhập chi tiêu trong dịp Tết...thời gian này bà Năm cho thêm những đồng tiền khá hơn cho con bỏ vào con heo để chuẩn bị cho mù hè năm tới...mỗi ngày Nhi lắc thử thấy đã nặng thêm với niềm vui ...Ôi, đồng tiền góp nhặt bằng công sức của hai mẹ con.

    _Chiều nay sau khi cúng tất niên xong con kiểm lại hàng còn lại cho gọn ghẽ để đem gởi  nghen con.
      Bao nhiêu tiền bán được mẹ mua lại số hàng tồn với giá rẻ để sang năm có bán.

    _Dạ, mình nghỉ mấy ngày hở mẹ?

    _Năm nào cũng tới mùng sáu là mẹ khai hàng

    _Vậy con đem con heo đất của con về nhà nghen mẹ, nay nó cũng mập hung rồi.

    _ Hay đem về kiểm coi được bao nhiêu rồi đổi tiền chẵn bỏ vào có chỗ bỏ tiền lẻ tiếp.

    _Dạ con cũng nghĩ vậy, con cũng muốn biết hơn một năm ny con để dành được bao nhiêu?

          Đêm giao thừa năm ấy Nhi đã đập con heo đất...
    Những đồng bạc giấy còn mới được xếp gọn gàng chen chúc nhau trong bụng con heo đất, được mấy chị em Nhi trang trọng xếp lại và vuốt cho thẳng nếp và phân theo từng loại, đếm tới đếm lui qua tận đến giao thừa, đếm tiền mãi sang mồng một .

     Không năm nào mà mấy mẹ con đón giao thừa vui nhộn như năm ấy chỉ vì những đồng tiền nhỏ nhoi góp nhặt hơn một năm với một hoài bão thật to lớn và một niềm hy vọng vô biên.
   
     Niềm vui được nhân rộng hơn khi mấy chị em nhận những đồng tiền mừng tuổi của mẹ, tuy ít ỏi nhưng cũng được Nhi xếp vào chung với số tiền trong con heo mà Nhi đang có được...cả một gia tài mà chưa bao giờ Nhi nhìn thấy từ lúc lớn khôn...với số tiền này sẽ giúp Nhi có phương tiện ra Huế thi vào trường đại Học, vào Sài gòn ghi danh vào một trường nào mà Nhi sẽ chọn...Hay đi Đà Lạt học...V.V...và V...V...

    Chỉ một chút tiền bé mọn mà  Nhi đã dệt cho mình biết bao mộng đẹp trong mùa Xuân năm ấy...

    Ba ngày Tết trôi nhanh ...niềm vui và nỗi háo hức , chờ mấy hôm mẹ đi bán lại sẽ mua cho Nhi con heo khác và số tiền này sẽ đổi thành những đồng tiền lớn hơn hay mở một trương mục ở ngân hàng với tên trương chủ là mình....
 
      Nhi bềnh bồng trong hạnh phúc với những mộng đẹp và nụ cười trong giấc ngủ .

    Rạng sáng mồng năm....Mọi người chuẩn bị đi dự lễ mồng Năm ở Phú Phong...

    Tiếng gõ cửa nhà ai hay nhà Nhi không rõ...Những tiếng gọi dập dồn...thúc hối

    _Chị Năm ơi, dậy mau, chợ cháy hết rồi.

   _Cháy ở đâu???
  
   _Cháy đâu từ lúc nửa đêm, chỗ mình không còn gì nữa cả

   _Không biết chỗ mình gởi hàng có sao không ?
   
   _Tất cả chỉ còn lại một đống tro tàn, mau chạy xuống coi.

   _Trời ơi, tai ương đổ xuống nữa rồi


    Mấy mẹ con Nhi vừa chạy về hướng chợ, vừa khóc tỉ tê...Bao nhiêu hàng hóa gởi ở chợ là cả một gia tài bé mọn của gia đình, sau khi bán Tết, Mẹ Nhi đã mua thêm một số hàng hóa của những người bạn hàng chở từ Saigon ra chậm nên bán rẻ hơn giá thường, bà Năm đã mua sẵn và gởi ở chợ để chuẩn bị  mồng Sáu Tết là khai hàng...

    Nhìn quang cảnh xáo xác của ngôi chợ điêu tàn, tan tác không còn một dấu vết gì của một sự sinh tồn, những tro than và những rác rến , những đổ nát tan hoang...Mấy mẹ con ôm nhau khóc ròng và trở về nhà trong sầu thảm, đau thương.

    Để ổn định lại cuộc sống, bà Năm cũng vay mượn của bà con và góp nhặt những gì có thể kiếm được để tạo lại một gánh hàng làm độ nhật...món tiền của Nhi mới dành dụm được từ con heo đất là một cứu tinh cho mẹ mà Nhi nài nỉ mẹ nhận lại để mua thêm hàng hóa...

    Những ngày kế tiếp nhìn mẹ vất vả hơn vì thiếu vốn và phải chuyển bán những món hàng rẻ tiền hơn, Nhi không dám xin mẹ cho mình nuôi heo đất nữa và mùa hè năm ấy...Nhi cũng đậu Tú tài, nhưng không dám mở môi xin mẹ cho đi bất cứ vùng nào như dự tính...

    Thỉnh thoảng Nhi cũng tiếc nhớ con heo đất và mộng ước không thành ...nhưng cũng cam chịu và không hề đòi hỏi gì thêm vì biết mẹ cũng trăm cay ngàn đắng vì không lo được cho con đủ đầy như chúng bạn.


***
   
    Qua bao nhiêu năm tháng trôi qua trong cuộc đời...mỗi lần nhìn thấy con heo đất bày bán trong cửa hiệu, hay các chợ trời của người Hoa, Nhi vẫn muốn mua về làm quà cho con cháu, và thương mến nó biết bao, những con heo đất luôn là món quà lập đi lập lại nhiều lần cho những người thân nhưng người nhận không hiểu vì sao ???

     Những con heo đất bây giờ được tân trang bóng bẩy hơn, trên lưng vẫn có cái rãnh chữ nhật để bỏ tiền và dưới bụng lại có thêm một cái cửa sổ tròn để rút tiền ra theo ý muốn chứ không cần đập bỏ như ngày trước.

    Hình thức con heo đất ngày nay trang nhã hơn con heo đất của Nhi  ngày xưa, tuy hai chiếc má vẫn phinh phính dễ thương, hai má tô hồng, môi son đỏ thắm và vẫn chiếc nơ điệu đàng muôn thuở.con nào cũng xinh quá là xinh.

    Trên bàn viết Nhi luôn có sự hiện diện của nó như nhắc mãi cho Nhi một mơ ước không thành và nhớ hoài về người mẹ thân yêu nay đã không còn.

     Mỗi ngày Nhi đều bỏ vào con heo đất mấy đồng tiền kiếm được...như để gợi nhớ cho mình một kỷ niệm dấu yêu...Khi bỏ những đồng tiền vào con heo đất bây giờ , Nhi không nghĩ là những đồng tiền ấy để làm chi...
     Sau khi những đồng tiền ấy rung  rinh trong bụng con heo và cần lấy ra thì cũng có những việc cần làm với những đồng tiền bé mọn ấy, cũng chỉ một chút nhỏ mọn để giúp người, gởi biếu những người nào cần giúp đỡ...cũng chính cái tâm của Nhi là giúp người và nhớ về người mẹ thân thương.

    Một kỷ niệm khó quên trong cuộc đời và nhắc cho Nhi nhận ra rằng chớ nên kỳ vọng vào bất cứ điều gì quá đỗi...

    Khi những bất trắc xảy ra sẽ làm ta hụt hẩng và day dứt  mãi không quên trong suốt cuộc đời.

           Ôi con heo đất và những ngày tháng lặng thầm bên bóng mẹ.


    Atlanta Oct.14th 11

     Nguyên Hạ_Lê Nguyễn