Thứ Tư, 8 tháng 9, 2010

TÁT ĐÌA


Trong sân nhà Ngoại tôi, hôm nay đủ mặt mọi người, huyên náo như sắp có đám giỗ lớn hay sắp có công chuyện gì quan trọng lắm. tiếng cậu tôi phân công tác sắp tới
_ Ba đứa bay đứng trên bờ không được xuống nghen, giữ quần áo và cá.
_ Bốn đứa bay thay phiên nhau tát nước
_Còn con....còn con....còn     .Những cái miệng nhao nhao lên xin công tác.
_Còn lại sáu người giữ không cho mấy người khác xuống ...sau nửa tiếng mới cho "nẫu xuống bắt hâu "..

   Hàng năm cứ gần đến ngày đám giỗ ông Ngoại  là con cháu các nơi tụ tập về trước mấy ngày, đám giỗ ông tôi vào cuối tháng Tám nên bọn trẻ chúng tôi chưa nhập học, về quê vui chơi thật là vui thú, hưởng trọn những ngày hè nơi thôn giã...cái thú mà chúng tôi thích nhất là câu cá và cuối cùng của mấy ngày hè là "Tát Đìa".
   sau vườn nhà Ngoại có một hàng tre bao bọc và đàng sau hàng tre có một khoảng đất được đào sâu để giữ nước , mỗi lần về quê chúng tôi hay dùng cần câu nhỏ xíu máng vào một khúc Trùn đào từ vườn nhà .
  .cả bọn ngồi trên bờ hưởng cái thú ngồi chờ cá cắn câu, cái cảm giác vui thú khi cần câu được lay động và mỗi lần đứa nào giật được một con , dù chỉ là một con cá trắng bé bằng ngón tay , thì cũng là một niềm vui lớn cho thân chủ..
  .sau một thời gian góp nhặt được, đem về nhà xỏ vào chiếc đũa nướng con cá do chính mình câu được...Ôi cái cảm giác ấy mới vui sướng làm sao, hương thơm của mùi rơm rạ , bốc khói bám vào thân con cá nhỏ xíu, đen thùi, vị ngon ngọt của chút thịt thà ít ỏi, đứa này ăn cứ nhìn vào đứa kia...còn đứa nào không câu được con nào kể như ngày đó "xui xẻo", còn đứa nào câu được nhiều coi như đứa đó " sát cá ".
   Những ai đã từng ngồi chờ cá cắn câu, thì mới hiểu rõ cái cảm giác vui sướng đầy thi vị ấy.
    Thường là gần cuối mùa Hạ, trước ngày đám giỗ ông tôi, các cậu tôi tổ chức một bữa " tát đìa "
Chúng tôi háo hức từ những ngày trước,  mỗi đứa xin cậu tôi phân công tác cho cái ngày vui sướng ấy từ trước.
      Chúng tôi tìm cho mình mấy sợi dây thun để bó chặt hai ống quần sát trên bắp đùi, mấy đứa con trai thì đơn giản hơn vì đã có quần sà lõn, mỗi đứa tìm cho mình một vật dụng để giữ cá , đứa nhận làm công tác bảo vệ , không cho người ngoài vào bắt cá đìa nhà mình....
     sáng hôm ấy, không ai bảo ai mọi người rôm rả, bàn tính, tưởng tượng ra  mức thu hoạch của lần này, hình dáng của những con cá chép to, những con cá tràu  bự , những con cá rô lớn với những cái vi nhọn hoắt có thể đâm vào tay nhức nhối., phải tìm thêm thùng để chứa cá ...hy vọng lần này kha khá đây...
    ..Những dặn dò của mấy người lớn, ngăn cản và phân công cho đám con gái chúng tôi, chỉ đứng trên bờ giữ cá chứ không được lội xuống đìa ...Coi chừng mất cá V...V...
       Đến giữa trưa sau khi cơm nước xong, các cậu tôi lội xuống nhét lại những đường mương nhỏ thông ra ruộng, hai người đứng hai bên  bờ ruộng và dùng gàu tát nước từ Đìa ra ruộng . loại gàu đan bằng Tre, trét dầu rái cứng chắc, hai bên là bốn sợi dây thừng bện chặt , những gàu nước được múc từ bên này đổ sang ruộng lúa bên kia, nhìn thì có vẻ nhịp nhàng nhưng khi làm thử cũng là cả một công sức mà con gái và sức yếu không kham nổi.
       Bốn người khỏe mạnh thay phiên nhau tát gần ba tiếng đồng hồ, bọn trẻ háo hức, theo dõi từng gàu nước từ đầu cho đến gàu nước cuối cùng, mấy đứa khác chạy lăng xăng ,  nô đùa trên bờ ...cho đến khi những gàu nước cuối cùng được đổ sang bờ ruộng bên kia, chất bùn đen sền sệt hiện ra ...
      Niềm vui òa vỡ trong mọi người, tất cả người nhà được xuống bắt cả, mấy đứa con gái ở trên bờ giữ mấy cái thùng chứa cá...không khí thật là sôi động khi người bên dưới bắt được một con cá to, chuyền lên cho bọn trẻ trên bờ. những cái miệng mở lớn hô lên tên của chúng...râm ran và hào hứng....
_  Hai con cá Tràu to
_  năm con cá cững...
_ cá rô nhiều quá....chu cha cá Trắng to ghê ..
       Những bọt trên lớp bùn đen, bịn rịn theo chân bước của mỗi người, khi nào thấy có một bong bóng sũi lên từ đâu đó là chúng tôi la to, chỉ chỏ cho người dưới  đến mò chỗ đó, những con cá còn thở , thoi thóp, hai con mắt mở to tội nghiệp, sau khi đã được rửa sạch trong thùng nước dự trử, chuyền từ từ vào nhà .
      Dì tôi chuyền vào nhà và rộng vào cái chậu lớn...và chuẩn bị bữa cơm chiều cho cả nhà .
     .Sau hơn nửa tiếng đồng hồ cho người nhà mình bắt hết những con cá lớn, những người trong làng đứng trên bờ nãy giờ bây giờ mới được cho xuống tham gia., đám bùn non bây giờ thành dẻo quẹo vì đông bước chân người, thu hoạch mỗi lúc một ít ỏi hơn.
      Bọn trẻ chúng tôi, nãy giờ được cấm cản bây giờ cũng theo đám người " bắt hâu " nhào xuống đám bùn bền sệt, dẻo nhẹo, dùng tay mò mẫm, có lúc cũng bắt được vài con cá nhỏ nhưng mặt mày, đầu tóc, quần áo bám đầy những bùn đất, tiếng nói thì thều thào vì những la hét phụ họa khi mỗi  lần thấy người nhà bắt được con cá lớn ...
      Buổi chiều hôm ấy là một bữa ăn ngon nhất trên đời mà chúng tôi có được, cho mãi đến ngày nay khi mỗi lần nhắc đến , những người đã từng tham gia "Tát đìa " vẫn còn nhớ như in.
      Những con cá Chép , cá Tràu, bà tôi rộng trong chậu cho ngày giỗ sắp tới, còn lại mấy con cá Tràu nhỏ, hay còn gọi là "Con cá cững" được xỏ vào chiếc đũa nướng trui, lớp vỏ cháy sém ngát hương thơm , cạo hết lớp vảy cháy đen, giằm nước mắm có bằm mấy trái xoài xanh, ớt hiểm, tỏi xanh, cay nồng, nồi canh chua cá Thác lác nấu với khóm trong vườn, cá rô chiên vàng, béo ngậy...
      Nồi cơm trắng thơm lừng ngày ấy không biết dì tôi phải nấu mấy lon gạo mà sao lúc mới bưng ra đầy vun bốc khói, loáng một chốc đã cạo đến lớp cháy vàng ruộm cuối nồi....Tiếng cười nói râm ran, tiếng hít mũi sồn sột của đám trẻ tranh nhau ăn cho nhanh, tạo thành một bức tranh hoạt náo, hai con chó ngồi chực chờ mấy cái xương cá quanh hai ba chiếc chiếu , bức tranh đầy màu sắc và ồn ào nhưng vui quá là vui vì ai cũng có đóng góp một phần công sức của mình.
    Thỉnh thoảng bà tôi nhắc nhở đám trẻ nhỏ
 _ Mấy đứa chí nhỏ ăn từ từ coi chừng mắt cổ xương
 _ Ăn xong đi tới đi lui cho tiêu cơm mới được đi tắm sông ...
Mặc dù bụng đã no cành nhưng đứa nào cũng ráng thêm, nghe tới tiết mục kế tiếp, tất cả bỏ đũa đứng lên, lúc mới vào chúng tôi chỉ tranh thủ rửa ráy qua loa, rồi nhào vào mâm cơm vì bụng đói meo.
      sau bữa ăn, mọi người mới nhìn lại thân thể mình, trên mái tóc người nào cũng còn vương mấy bệt bùn đen, bây giờ đã biến thành trắng hếu... mặt mày đứa nào cũng vằn ngang , kẽ dọc, chất bùn đen đã khô cứng nứt ra từng mảng, nhìn kỹ mặt mày đứa nào cũng như anh Hề trong gánh Xiếc, lem luốc và khôi hài...
     Nửa tiếng sau chúng tôi được đi tắm sông , kì cọ hết lớp bùn đất bám quanh mình mẩy đầu cổ từng đứa, chuẩn bị ngày mai đám giỗ Ông tôi , tiếp nối những ngày vui còn lại nơi nhà Ngoại, sau đám giỗ, chúng tôi phải trở về Qui Nhơn chuẩn bị cho năm học mới.
     Riêng phần Ngoại tôi , đến  Phiên chợ  Gò Chàm sắp tới,  bà sẽ mua một thùng cá con  bỏ vào đìa chuẩn bị năm tới chúng tôi lại về câu cá và Tát đìa ...Bây giờ ngồi nghĩ lại quang cảnh của những lần "Tát đìa " của những ngày xưa cũ, lòng tôi lại miên man với cái cảm giác vui thú , lâng lâng và biết bao giờ.... chúng tôi còn có được  nữa đây..
      .Ôi những con cá Tràu,      cá Thác lác,       cá Cững,        cá Rô,       Cá Chạch Cui,     Cá sặc,       cá Trắng,     Cá Diết, ....Những con cá .....       Quê      hương        tôi....


               Atlanta Sept. 8th 10
                      
                                                 Nguyên hạ-Lê nguyễn


4 nhận xét:

Nặc danh nói...

Bài viết hay quá Lê ơi!bạn viết rất thật!đọc mà mình thấy hiện rõ bức tranh đang tát đìa bắt cá ở miền quê .....thật là vui & thú vị quá !gợi mình nhớ lại cảnh ngày xưa lâu lắm gia đình mình cũng có cái cảnh tát đìa này!

Nặc danh nói...

Dạo này viết nhận xét sao mình cứ quên ký tên

NGUYENPHUCL

Nặc danh nói...

Loan ơi, mấy bữa nay Thanh Tùng sang chơi, mình cũng bận đưa bạn đi chơi đó đây, TT.. lại o ăn thịt nên mình nấu Bún cá, làm chả cá đãi bạn, bỗng nhớ những lần "tát đìa " ngày xưa ...Chắc trong chúng ta ai cũng có lần tham gia cái thú này...
NH. lê nguyễn

Nặc danh nói...

Bạn hay thật, tên mấy con cá mà bạn cũng nhớ hết trơn, Con cá Tràu nhỏ bằng cổ tay con nít, gọi là "con cá cững " nếu o có bạn nhắc thì o bao giờ tôi nghĩ ra là có con cá Tràu ở vào "Tuổi teen" thì gọi là :"Con cá cững"...Đọc bài của bạn thì biết và nhớ lại nhiều "con chữ của quê hương mình "
cám ơn bạn.
Đức Sơn(Florida)